|

...Ve sonsuza dek mutlu yaşamadılar

Umberto Eco'nun masallarında politik öğelerle estetik değerler bir arada

Mustafa Aldı
00:00 - 7/03/2007 Çarşamba
Güncelleme: 19:14 - 8/04/2007 Pazar
Yeni Şafak
...Ve sonsuza dek mutlu yaşamadılar
...Ve sonsuza dek mutlu yaşamadılar

Dünya okur kitlesinin "Gülün Adı" ve "Foucault Sarkacı" adlı romanlarla tanıdığı Eco, "on parmağında on marifet" denilen türde bir bilim adamıdır: Tarihçi, edebiyatçı, eleştirmen. Ortaçağ estetiğinin ve göstergebilimin en önemli adlarından biri. Şimdi de Eugenio Carmi adlı ressam arkadaşıyla birlikte bir çocuk kitabı olan "Cecü'nün Yer Cüceleri"ni hazırlamış; savaşlara karşı, insanların farklılıklarına saygılı ve çevreci üç masal yer alıyor kitapta: "Bomba ve General"; "Üç Kozmonot"; "Cecü'nün Yer Cüceleri". Kitaptaki resimler hem modern hem de biraz yergili. Aynı yergili tutum Eco'nun anlatımında da yer alıyor. "Cecü'nün Yer Cüceleri" adlı masaldaki imparator dünyada keşfedilecek yer kalmadığını öğrenince uzaya bir gemiyle bir kaşif gönderir. Görevli kaşif, uzun yolculuklar sonunda Cecü adında güzel bir gezegen ve kendilerini "yer cüceleri" diye adlandıran son derecede akıllı canlılar bulur.

Bu yer cüceleri o kadar akıllıdırlar ki, kendilerine önerilen dünya uygarlığını kabul etmeden önce onu tanımak isterler. Dünya son derecede kirlidir onlara göre. Görevliye dünyaya gelip fabrika bacalarına "yapraklardan süzgeçler" takmayı, konferanslarla yaşamanın güzelliğini anlatmayı önerirler. Heyecanla dünyaya döner başından geçenleri İmparator'a ve bakanlara anlatır kaşif. Ancak Başbakan yer cücelerinin dünyaya gelmeleri için gereken bürokratik işlemleri sıralar: Pasaport, göç vergisi, damga pulu harcı; zabıtadan, orman korucularından, liman başkanlığından izin... Ve bakanların tartışmaları sonlanamaz, çünkü: "Ve Bakan tam konuşurken bir başka Bakan'ın/ yere tükürdüğü sakıza basarak kaymış ve bacağı kırılmış,/ Bunu izleyen kargaşada Bakan kaldırıma,/ kim bilir ne zamandan beri toplanmayan/ çöp torbalarının arasına düşmüş;/ orada otomobillerin egzozundan çıkan zehirli gazları,/ kentin kirli havasını soluyarak öylece kalakalmış."

Umberto Eco'nun "Cecü'nün Yer Cüceleri" adlı masalının sona erişi böyle. Eco, "Size ondan sonra herkesin sonsuza dek mutlu yaşadığını söyleyemediğimiz için kusura bakmayın" diyor. Sonra da bu masalı okuyanları yer cücelerinin yapacağı işleri yapmaya çağırıyor. Kitabı Türkçe'ye Eren Yücesan Cendey akıcı bir dille çevirmiş. Özellikle "Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde bir atom varmış. Ve gene evvel zaman içinde, kalbur saman içinde, üniforması yıldız dolu, kötü yürekli bir general varmış" diye başlayan masalda politik öğelerle ve estetik değerin birlikteliğini görürüyoruz.


17 yıl önce